Ból pięty przy chodzeniu. Zobacz dlaczego boląca pięta jest groźna!

Ból pięty to dolegliwość, która znacząco obniża nasz komfort życia. W związku z tym, że pojawia się on przede wszystkim podczas chodzenia sprawia, że codzienne funkcjonowanie i wykonywanie obowiązków jest trudniejsze. Boląca pięta wpływa także negatywnie na nasze samopoczucie i po prostu nas dekoncentruje, co po jakimś czasie staje się niezwykle uciążliwe. Z jakiego powodu możemy zatem odczuwać ból w pięcie i jakie są sposoby radzenia sobie z nim? Oto najważniejsze informacje na ten temat.

Spis treści:

1. Wpływ budowy pięty na potencjalny ból w jej obszarze
2. Dlaczego bolą pięty? Przyczyny zależne od umiejscowienia dolegliwości
3. W jaki sposób diagnozujemy problemy w tym obszarze stopy?
4. Jak wyleczyć ból pięty? Leczenie farmakologiczne, specjalistyczne i domowymi sposobami
5. Kiedy koniecznie powinniśmy umówić się na konsultację do lekarza?
6. Jakie mogą być konsekwencje nieleczenia problemów z piętami?

Anatomiczna budowa a struktury, które mogą powodować ból pięty

Anatomia samej pięty nie jest szczególnie skomplikowana. Jej najważniejszym elementem jest kość piętowa, największa z 26 kości tworzących ludzką stopę. Niezwykle istotna podpora dla całego naszego ciała. Urazy i schorzenia rozwijające się w jej obrębie mogą stanowić przyczynę odczuwanego przez nas bólu pięty. W większości przypadków jednak bóle pięt są spowodowane stanami zapalnymi, którymi objęte może być rozcięgno podeszwowe, powięź czy okostna.

Okostna to unaczyniona i unerwiona błona, która otacza kość piętową. Rozcięgno podeszwowe to natomiast końcowa cienka, twarda i płaska część mięśnia stopy, dzięki której niej mięsień przyczepia się do kości. Ta część mięśnia ciągnie się od pięty w kierunku palców stopy. Wraz z pozostałymi mięśniami rozcięgno pełni funkcję podpory dla łuku podłużnego stopy. Dodatkowo zapewnia właściwe rozkładanie się ciężaru w momencie, gdy się poruszamy. Z kolei powięź to swego rodzaju osłona pokrywająca mięsień od zewnątrz. Kiedy w tych strukturach dojdzie do stanu zapalnego, możemy czuć właśnie ból w stopie w okolicy pięty.

Oczywiście dolegliwości bólowe mogą też wynikać ze zmian zwyrodnieniowych, ucisku na nerwy, złamania kości piętowej czy innych schorzeń. Dlatego (zwłaszcza trwające dłużej niż 2 tygodnie) bóle pięty powinny być konsultowane z lekarzem.

Dlaczego czuję ból pięty? Przyczyny i umiejscowienie bólu

Często zastanawiamy się nad tym co oznacza ból pięty, gdy dotyka nas ta dolegliwość. Może mieć ona bardzo różny charakter. Część osób odczuwa ból pięty podczas chodzenia, u innych pojawia się on zaraz po wstaniu z łóżka, a u niektórych dopiero w trakcie wysiłku. W większości przypadków jednak, pacjenci lekceważą ten objaw tłumacząc sobie, iż z pewnością jest to chwilowy stan. Owszem, w niektórych przypadkach przyczyny bólu pięty mogą być dość błahe. Ale jeśli dolegliwości zaczynają mieć charakter przewlekły, a ból stopy w pięcie staje się dotkliwy, może to wskazywać na poważne schorzenia wymagające natychmiastowego leczenia. A więc od czego i dlaczego bolą pięty? W zależności od tego, w którym miejscu pięty pojawia się ból oraz w jakich sytuacjach zaczynamy go odczuwać. Np. analizując schorzenie pod kątem tego czy jest to dolegliwość przewlekła czy ból pięty przy chodzeniu, przyczyny mogą być następujące:

• • Otyłość, nadwaga lub częste wahania wagi – zbyt wysoka waga ciała sprawia, że nasze stopy są nadmiernie obciążone. Efektem tego są między innymi bolące pięty.
    Umiejscowienie: U osób z nadwagą najczęściej pojawia się ból pięty przy chodzeniu.

• • Zbyt intensywne ćwiczenia i/lub nieodpowiednie obuwie – Intensywne lub nieprawidłowo przeprowadzane treningi (zwłaszcza obejmujące koszykówkę, taniec czy biegi długodystansowe), a także źle dobrane obuwie (zbyt ciasne, posiadające zbyt twardą podeszwę, na zbyt wysokim lub niestabilnym obcasie) również powodują nadmierne obciążenie i wpływają negatywnie na kondycję naszych stóp. W konsekwencji mogą być więc przyczyną dolegliwości bólowych w obrębie pięt.
    Umiejscowienie: W tym przypadku często pojawia się ból pięty po bieganiu oraz przy chodzeniu. U osób noszących nieodpowiednio dobrane buty, odczuwalny jest też często ból pięty z boku od zewnętrznej strony.

• • Wadliwa struktura stopy – nieprawidłowa budowa stopy (np. płaskostopie, stopa płasko-koślawa, stopa końska) powoduje pogorszenie się jej elastyczności oraz wytrzymałości na obciążenia. Dodatkowo, ciężar ciała często nie jest rozkładany równomiernie i dochodzi do upośledzenia chodu. W efekcie pojawia się ból w stopie, który koncentruje się w pięcie.
    Umiejscowienie: Wadliwa budowa stóp często powoduje ból pięty od spodu.

• • Ostroga piętowa – jest to narośl na pięcie, a dokładnie na wyrostku guza piętowego, przez co kość piętowa wydłuża się o kilka milimetrów. Pojawia się wówczas zwapnienie ścięgna w miejscu przyczepu do kośćca. Chodzi tutaj też o zwapnienie ścięgna Achillesa, gdy jednocześnie rozwija się w nim stan zapalny kaletki głębokiej (odczuwany jest wówczas ból nad piętą). Pacjenci z ostrogą piętową skarżą się często na kłucie w pięcie. Ostroga piętowa jest efektem nieprawidłowego stawiania stopy w trakcie ruchu, nieodpowiednio dobranego obuwia, nadwagi czy spędzania długich godzin w pozycji stojącej.
    Umiejscowienie: Pacjenci odczuwają zazwyczaj ból pięty pod spodem, na podeszwie stopy, ale może się także pojawić ból pięty z tyłu.W celu rozwinięcia informacji polecamy nasz dedykowany artykuł -> Ostrogą piętowa – objawy i leczenie najpopularniejszej deformacji w obrębie pięty

• • Zapalenie powięzi podeszwy – powięź to tkanka chroniąca i napinająca mięśnie. W stopie znajdują się ich 4, a jedna z nich buduje rozcięgno podeszwowe, które utrzymuje podłużny łuk stopy i ją stabilizuje. Rozcięgno łączy się też ze ścięgnem Achillesa. W skutek przeciążenia lub podrażnienia tych struktur, w ich obrębie może rozwinąć się stan zapalny. Zapalenie ścięgna podeszwowego często daje o sobie znać, gdy pojawia się ból pięty rano po przebudzeniu.
    Umiejscowienie: Zapalenie rozcięgna podeszwowego to dolegliwość, którego objawem jest zazwyczaj ból pod piętą, przenoszący się też w kierunku palców stóp. Pacjenci skarżą się przede wszystkim na bolące pięty po nocy, gdy zaczynają chodzić.

• • Zapalenie ścięgna Achillesa – stan zapalny w obrębie ścięgna Achillesa lub jego zerwanie również stanowią ważne przyczyny dolegliwości bólowych pięty. Zapalenie i uszkodzenie ścięgna może być efektem przeciążenia i mikrourazów w jego obrębie. Może do niego dojść również w wyniku nieprawidłowego wykonywania ćwiczeń, noszenia złego obuwia lub złego ustawiania stóp podczas ruchu.
    Umiejscowienie: Ból z tyłu pięty jest typowy dla problemów związanych ze ścięgnem Achillesa. Charakterystyczny jest także ból pięty promieniujący do łydki.

• • Pięta Haglunda – schorzenie to jest związane z niewłaściwym kształtem kości piętowej w miejscu przyczepu ścięgna Achillesa, co zazwyczaj jest wadą wrodzoną. Deformacja Haglunda najczęściej wywołuje ból pięty u dziecka, a jej przyczyną jest jałowa martwica kości piętowej. Dochodzi wówczas do ścierania się pięty podczas chodzenia, co powoduje dolegliwości bólowe.
    Umiejscowienie: W przypadku pięty Haglunda ból jest zazwyczaj odczuwany z tyłu i pod spodem pięty.

• • Chore korzonki – atak rwy kulszowej to sytuacja, gdy dyski kręgosłupa przesuwają się poza jego oś i uciskają na korzonki nerwowe. Odczuwalny jest wówczas bardzo silny ból w lędźwiach. Wyraźnie promieniuje do pośladka, tylnej części uda i łydki, a czasem też do stopy, stając się przyczyną bólu pięty.
    Umiejscowienie: Przy chorobach korzonków odczuwany jest ból pięty od kręgosłupa do jej tylnej części.

• • Dna moczanowa – przyczyną tej choroby jest gromadzenie się w stawach i ścięgnach kryształków moczanu sodu. W efekcie pacjenci muszą się mierzyć z ich obrzękiem oraz dolegliwościami bólowymi, które mogą promieniować również do pięty.
    Umiejscowienie: Ból pięty odczuwany jest głównie w jej tylnej części.

• • Uraz po uderzeniu – zbita pięta to zazwyczaj efekt upadku lub uderzenia. Niestety w tym przypadku dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się przez dłuższy okres czasu, zwłaszcza jeśli doszło do stłuczenia kości.
    Umiejscowienie: Pacjenci odczuwają dolegliwości, w tym miejscu, w którym doszło do urazu. Mogą zatem skarżyć się na ból pięty z boku od wewnętrznej strony, jak i z zewnątrz czy od spodu stopy.

• • Złamanie kości piętowej – pęknięcie kości, którego konsekwencją jest złamanie pięty, to w większości przypadków efekt upadku z dużej wysokości. Warto jednak pamiętać, że złamana pięta ma też postać utajoną, co zdarza się przede wszystkim w przypadku biegaczy. W wyniku urazu odczuwalny jest silny ból, pojawia się też siniak i obrzęk, co znacząco utrudnia poruszanie się.
    Umiejscowienie: Przy złamaniu ból jest odczuwalny praktycznie na całej pięcie, ale najbardziej w miejscu, w którym doszło do urazu.

Diagnoza i badania – czyli jak wygląda wizyta u lekarza?

Kiedy ból pięty towarzyszy nam przez dłuższy okres czasu i zaczyna się nasilać, a przez to również przeszkadzać nam w codziennym funkcjonowaniu, konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Nie musi być to od razu lekarz od pięt lub stóp. Na początku warto się udać po prostu na wizytę do lekarza rodzinnego. W celu postawienia diagnozy może on zdecydować o przeprowadzeniu takich badań jak:

• wywiad lekarski  – oprócz standardowych pytań dotyczących wieku pacjenta i dolegliwości z jakimi się zmaga, lekarz zwykle pyta też o rodzaj wykonywanej pracy oraz zajęcia rekreacyjne jakich podejmuje się dana osoba. Przeprowadza też obserwację chodu oraz badania pod kątem czucia. Może też zapytać o rodzaj obuwia noszonego przez pacjenta oraz sposób w jaki się ono niszczy. Wszystkie te informację mogą pomóc lekarzowi określić charakter dolegliwości powodującej ból pięty;
• RTG pięty – badanie to obrazuje ewentualnie zmiany w obrębie pięty, w przypadku takich schorzeń jak chociażby ostroga piętowa, pięta Haglunda czy złamanie pięty;
• USG pięty – pozwala uwidocznić m.in. zapalenie rozcięgna podeszwowego lub zapalenie ścięgna Achillesa.

Jak leczyć ból pięty? Leczenie zachowawcze, rehabilitacja i domowe sposoby

Pod żadnym pozorem nie możemy lekceważyć sytuacji, gdy boli pięta. Zwłaszcza, gdy dolegliwość ta nie ustępuje po krótkim czasie. Zawsze warto skonsultować się ze specjalistą, ale można również korzystać z wielu środków, które stosuje się w domu. A więc jak leczyć odbitą piętę i inne dolegliwości powodujące ból w tej części ciała?

1. Leczenie farmakologiczne – tabletki, maść na ból pięty i plastry żelowe

Przede wszystkim, możemy sięgnąć po ogólnodostępne środki farmaceutyczne, których zadaniem jest uśmierzanie bólu. Wiele osób decyduje się na tradycyjne tabletki przeciwbólowe, ale pamiętajmy, że ich zażywanie może negatywnie wpływać na nasz układ pokarmowy. Dlatego dobrą alternatywą może być w tej sytuacji dobra maść na ból pięty. Gdy naszym problemem jest przeciążona, obolała czy odbita pięta rozwiązanie to jest zdecydowanie lepsze, gdyż maść przeciwbólowa działa na nią bezpośrednio. Wystarczy więc regularnie i dokładnie wsmarowywać wybrany preparat w piętę, aby szybko poczuć ulgę. Oczywiście najlepiej jeśli taki krem na ból pięt zawiera przede wszystkim składniki naturalne. Takie półprodukty skutecznie uśmierzą dolegliwości bólowe i przyniosą oczekiwany efekt bez negatywnego wpływu na nasze zdrowie.

Oprócz preparatów farmaceutycznych, leczenie może obejmować także inne metody. Jeśli na przykład naszym problemem są obdarte pięty, pomóc nam mogą specjalne plastry żelowe. Przede wszystkim osłonią one uszkodzoną skórę przed dodatkowym podrażnieniem, gdy chodzimy w zabudowanym obuwiu. Nowoczesne plastry na pięty zawierają jednak również specjalne substancje, które przyśpieszają gojenie się skóry.

2. Rehabilitacja u specjalisty

W przypadku poważniejszych schorzeń powodujących ból pięt, lekarze decydują się zastosować u pacjentów specjalne wkładki do butów. Ich zadaniem jest odciążenie bolesnego miejsca, przesuwając punkt maksymalnego obciążenia na zdrową część kości piętowej. W większości przypadków konieczne jest abyśmy odpowiednio dobrali rehabilitację, która może obejmować m.in.:

• masaże;
• fizykoterapię;
• ćwiczenia;
• terapię manualną;
• ultradźwięki;
• schładzanie;
• fale uderzeniowe;
• kinesiotaping.

W przypadku niektórych pacjentów lekarz może także zdecydować o tym, iż konieczne jest założenie szyny stabilizującej (stabilizator).

3. Uporczywy ból pięty przy chodzeniu – domowe sposoby i leczenie naturalne

Gdy naszym problemem są bolące pięty, domowe sposoby leczenia również mogą nam pomóc w zminimalizowaniu tej nieprzyjemnej dolegliwości. Pamiętajmy jednak, że nie są to sposoby na wyleczenie schorzenia będącego powodem odczuwanego przez nas bólu. Może być to jedynie uzupełnienie rehabilitacji oraz farmakoterapii. Kiedy zatem dokucza nam boląca pięta, domowe sposoby na zniwelowanie bólu to m.in.:

• noszenie dobrze dopasowanego obuwia –  buty, zarówno te wykorzystywane przez nas na co dzień, jak i obuwie sportowe, powinny wspierać budowę anatomiczną stopy;
• ćwiczenia rozciągające i wzmacniające – w przypadku takich schorzeń jak np. zapalenie rozcięgna podeszwowego, ćwiczenia mogą pomóc nam w dużym stopniu uśmierzyć ból;
• racjonalne podejście do wysiłku fizycznego – różnego typu nadwyrężenia i przeciążenia są często przyczyną bólu pięt. Dlatego też należy ich unikać. Oznacza to również rezygnację z podejmowania wysiłku, gdy nie czujemy się na siłach i mamy wątpliwości co do swojej kondycji danego dnia;
• zdrowa dieta – odpowiedni sposób odżywiania pozwala utrzymać prawidłową wagę, dzięki czemu nie doprowadzimy do nadmiernego obciążenia stóp i pięt;
• okłady z lodu – zimne okłady mogą skutecznie zniwelować ból pięt, zwłaszcza spowodowany urazami.

Kiedy wizyta u lekarza jest konieczna?

Jeśli ból pięty nie powoduje zbyt dużego dyskomfortu i nie przeszkadza nam w wykonywaniu codziennych obowiązków, często go lekceważymy. Istnieją jednak sytuacje, w których powinniśmy się niezwłoczne zdecydować na konsultację z lekarzem. Do specjalisty musimy się udać, gdy:

• pojawia się bardzo silny ból i/lub obrzęk, dodatkowo nie możemy swobodnie poruszać stopą;
• pojawia się gorączka;
• chorujemy na cukrzycę (badania wykazują wyraźne powiązania bólów pięty z cukrzycą);
• ból utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni;
• nie możemy normalnie chodzić;
• czujemy ciągłe mrowienie pięty, do tego pięta drętwieje.

Podstawą leczenia schorzeń wywołujących ból stopy jest farmakoterapia, rehabilitacja i stosowanie wkładek ortopedycznych lub stabilizatorów. Jeśli jednak leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz może zdecydować o tym, iż niezbędna jest operacja, pozwalająca usunąć zmiany powstałe w wyniku choroby.

Powikłania i konsekwencje nieleczenia bólu pięt

Każdego dnia nasze pięty muszą radzić sobie z ogromnym obciążeniem, przez co są narażone na najróżniejszego typu uszkodzenia i rozwój schorzeń, które wpływają na ich kondycję. Ignorowanie sygnałów wysyłanych nam przez pięty, początkowo może nie powodować żadnych poważnych konsekwencji. Brak odpowiedniego leczenia sprawia jednak, że dolegliwości z czasem się nasilają i mogą nawracać lub wręcz stać się schorzeniem przewlekłym. W niektórych przypadkach nieleczenie bólu pięt powoduje również poważne trudności w poruszaniu się i wykonywaniu najprostszych czynności, a nawet zupełnie nam to uniemożliwia. Nie wspominając już o ogromnym dyskomforcie, gdy ciągle towarzyszy nam ból.

Bibliografia

1. Król T., Mędrak A., Dąbrowska-Galas M., Rutkowska M., Michalik P., Michalski T.,; “Występowanie dolegliwości bólowych w ostrodze piętowej”;, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2 (55) 2018.
2. Panel, Clinical Practice Guideline Heel Pain, et al.; “The diagnosis and treatment of heel pain.”; The Journal of Foot and Ankle Surgery 40.5 (2001): 329-340.
3. McPoil, Thomas G., et al.; “Heel pain—plantar fasciitis.”; journal of orthopaedic & sports physical therapy 38.4 (2008): A1-A18.
4. Tu, Priscilla, and Jeffrey R. Bytomski.; “Diagnosis of heel pain.”; American family physician 84.8 (2011): 909-916.