Ból łokcia zdarza się nam stosunkowo często, choć zwykle jest on związany z bezpośrednim urazem w obrębie tej części ciała. Wiele osób zaczyna jednak odczuwać dolegliwości bólowe, które nie są poprzedzone na przykład uderzeniem lub upadkiem. Co w takich przypadkach może być powodem tego schorzenia? I jak należy leczyć ból w łokciach?
Spis treści:
- Wpływ budowy łokcia na potencjalny ból w łokciu
- Potencjalne przyczyny bólu łokcia
- Zapalenie struktur stawu łokciowego
- Czy łokieć tenisisty to choroba dotykające jedynie tenisistów?
- Przeciążeniowy łokieć golfisty
- Jak diagnozujemy problemy z łokciem? RTG, USG i artroskopia
- Jak leczyć ból łokcia? Leczenie farmakologiczne, stabilizatory i interwencja specjalisty
- Domowe sposoby na bolący łokieć
Budowa łokcia i jego struktur a możliwe miejsca wystąpienia bólu w łokciu
Anatomia stawu łokciowego jest dość skomplikowana, gdyż składa się on z wielu elementów. Jest to staw zawiasowo-obrotowy, który łączy ramię z przedramieniem. Tworzą go trzy kości: ramienna, promieniowa i łokciowa. Budowa łokcia to również torebka stawowa i znajdujące się wokół niej trzy połączenia stawowe, a także więzadła stawu łokciowego, które dodatkowo go stabilizują i chronią.
W okolicy łokcia znajduje się też wiele mięśni, ścięgna i nerwy, które mają duże znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania. Taka budowa stawu łokciowego sprawia, że jest on bardzo mobilny i doskonale spełnia swoje zadanie. Odpowiada on przecież za zginanie, prostowanie czy odwracanie ręki oraz mnóstwo innych, bardzo precyzyjnych ruchów, które wykonujemy przy pomocy kończyn górnych.
Taka anatomia stawu łokciowego i praca jaką wykonuje na co dzień powodują, że wszelkie przeciążenia mogą skutkować nieprawidłowościami w jego obrębie. Pojawiający się ból w stawie łokciowym może mieć różne przyczyny, które są między innymi związane z naszymi codziennymi nawykami. Poszczególne schorzenia związane z łokciem mają różne oznaczenia w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD 10.
Skąd się bierze ból łokcia? Przyczyny choroby łokcia i objawów bez urazu
Ból ręki w łokciu może mieć bardzo różne źródła. Czasem naszym problemem jest bolący łokieć po urazie, ale bardzo często jego przyczyną są też chociażby zmiany zapalne i zwyrodnieniowe. Jakie są zatem najczęstsze przyczyny tego typu dolegliwości?
1. Kontuzja łokcia
Przyczyną odczuwanego przez nas bólu może być uraz łokcia po uderzeniu lub upadku. Struktura ta nie jest szczególnie chroniona przed tego typu urazami żadnymi dużymi partiami mięśni. Dlatego też ból łokcia po uderzeniu jest zwykle bardzo dotkliwy. Wybity łokieć, skręcenie stawu lub też zwichnięcie stawu łokciowego, zerwane ścięgno, przeprost łokcia czy nawet złamanie głowy kości promieniowej stawu łokciowego – to tylko niektóre z dolegliwości, które mogą być wynikiem wypadku. Oczywiście przy takich urazach jak zwichnięcie łokcia albo złamanie łokcia ból jest wyjątkowo silny, ale dodatkowo zostaje ograniczona ruchomość kończyny, pojawia się obrzęk i może dojść do widocznego zniekształcenia stawu. Takie uszkodzenia wymagają interwencji lekarskiej, a złamany łokieć jest umieszczany w gipsie.
2. Zwyrodnienia stawów
Postępujące zmiany zwyrodnieniowe również mogą być przyczyną takich dolegliwości jak ból łokcia przy opieraniu się na nim albo też równie często występujący ból łokcia przy prostowaniu ręki. Chrząstka stawowa ulega stopniowemu niszczeniu. W efekcie wycierają się jej włókna, szczelina stawowa staje się mniejsza i w końcu dochodzi do odsłonięcia powierzchni kostnych. Kiedy trą one o siebie podczas wysiłku, pojawiają się bóle w łokciu oraz dochodzi do ograniczenia jego ruchomości.
3. Uszkodzenia nerwów i zaburzenia okołostawowe
Bóle łokcia mogą być powodowane przez stany zapalne w obrębie tkanek otaczających staw, takich jak kaletki, ścięgna oraz mięśnie. Do zaburzeń tego typu zaliczamy również entezopatie, wiotkość więzadła oraz nadmierne napięcie mięśniowe. Przyczyną dolegliwości bólowych może być też neuropatia nerwu łokciowego, gdy następuje ucisk na włókna nerwowe i ograniczenie przepływu nerwowego. Pojawia się wówczas ból, również w nocy, a także charakterystyczne drętwienie, mrowienie czy kłucie w łokciu.
4. Nieprawidłowości wynikające z problemów z kręgosłupem i obręczą barkową
Dysfunkcje powstające w obrębie kręgosłupa szyjnego mogą powodować ból obu łokci. Jest on dość charakterystyczny, gdyż promieniuje od szyi, przez łokieć aż do nadgarstka. Kiedy natomiast odczuwamy ból promieniujący do łokcia od barku lub łopatki, może to świadczyć o aktywnych punktach spustowych.
5. Zapalenie stawu łokciowego
Do zapalenia może dojść w wyniku nawet niewielkiego urazu lub przeciążenia. Przy tego typu schorzeniu często pojawia się ból łokcia przy zginaniu i prostowaniu, a także obrzęk i tkliwość łokcia.
Więcej o zapaleniu stawu łokciowego poniżej (wystarczy kliknąć).
6. Łokieć tenisisty
Inaczej entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Pojawia się ból po zewnętrznej stronie przedramienia, a także charakterystyczny ból łokcia przy podnoszeniu, przy zaciskaniu pięści oraz w zgięciu grzbietowym nadgarstka. Pacjenci często skarżą się też na ból łokcia przy dotyku lub ucisku. Warto dodać, że schorzenie to dotyka zazwyczaj kończyny dominującej, ponieważ jest ona intensywniej eksploatowana. Większość osób zaczyna więc odczuwać w tym przypadku ból w łokciu prawej ręki.
Więcej o łokciu tenisisty poniżej (wystarczy kliknąć).
7. Łokieć golfisty
Inaczej entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Charakterystyczny jest ból ręki od łokcia do nadgarstka i palców, a także od wewnętrznej strony stawu łokciowego. Bardzo często pacjenci odczuwają również ból przy zginaniu łokcia.
Więcej o łokciu golfisty poniżej (wystarczy kliknąć).
Zapalenie stawu łokciowego – objawy problemów z kaletką maziową
Podobnie jak bóle kłykcia, ból obejmujący kaletki łokcia jest równie częsty. Świadczy on wówczas o tym, że pacjent cierpi na zapalenie kaletki maziowej łokcia. Przyczyną takiego schorzenia może być nawet niewielki uraz, który powstał podczas upadku lub uderzenia w łokieć. Oprócz tego, zapalenie łokcia może też towarzyszyć innym chorobom niezwiązanym wprost z tym obszarem ciała (np. dna moczanowa, łuszczycowe zapalenie stawów).
Zapalenie kaletki stawu łokciowego daje takie objawy jak:
- ból w łokciu przy zginaniu i prostowaniu;
- obrzęk;
- tkliwość stawu łokciowego;
- zaczerwienienie;
- gorączka;
- ograniczenie ruchomości łokcia.
Schorzenie to wymaga konsultacji lekarskiej. Przeprowadzenie szczegółowych badań pozwala postawić diagnozę i zaplanować leczenie.
Łokieć tenisisty – długotrwałe przeciążenia i mikrourazy
Łokieć tenisisty to schorzenie, którego główną przyczyną jest stan zapalny okolicy łokcia przy kości promieniowej, zmiany degeneracyjne kolagenu oraz problemy z prawidłowym ukrwieniem. Duży wpływ na rozwój choroby mają również długotrwałe przeciążenia oraz mikrourazy, które są efektem nadmiernego wysiłku ze strony mięśni prostowników nadgarstka oraz palców. Dolegliwości związane z łokciem tenisisty dotykają głównie osoby w wieku 35-55 lat i są charakterystyczne dla sportowców (tenis, squash, badminton), osób pracujących przy komputerze, ale także stomatologów czy hydraulików i elektryków.
Najczęściej pojawiające się objawy łokcia tenisisty to:
- ból stawu łokciowego przy prostowaniu (często promieniujący do zewnętrznej części stawu);
- problemy z wykonywaniem codziennych czynności daną ręką (podnoszenie przedmiotów, otwieranie drzwi);
- ból łokcia przy dotykaniu go lub przy ucisku;
- poranna sztywność i obrzęk po zewnętrznej stronie łokcia.
To jak długo trwa leczenie łokcia tenisisty jest sprawą indywidualną. Z reguły przez 6-12 miesięcy prowadzi się leczenie zachowawcze. Jeśli nie przynosi ono rezultatów, a stopień niepełnosprawności jest znaczny, konieczne jest przeprowadzenie operacji.
Łokieć golfisty – główny objaw zespołu przeciążeniowego
Ból ręki w łokciu od wewnątrz może świadczyć o zapaleniu nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej, czyli schorzenia, którego potoczna nazwa to łokieć golfisty. Jego przyczyną są przede wszystkim mikrourazy, które powstają w efekcie rozwoju zespołu przeciążeniowego. Powstaje on w sytuacji, gdy pacjent notorycznie powtarza ruchy nadgarstka wbrew oporowi. Choroba ta zazwyczaj rozwija się u osób po 35 roku życia, które wykonują takie ruchy ze względu na charakter pracy (kucharz, krawcowa, mechanik) lub uprawiany sport (golf, rzut oszczepem, wioślarstwo, podnoszenie ciężarów).
Jeśli chodzi o łokieć golfisty, objawy charakterystyczne dla tego schorzenia to:
- ból łokcia od wewnątrz (może promieniować do przedramienia, nadgarstka oraz palców);
- ból łokcia przy zginaniu;
- sztywność ręki;
- osłabienie ręki;
- drętwienie i mrowienie palców;
- osłabienie chwytu.
Ból łokcia i nadgarstka powinien skłonić nas do odwiedzenia lekarza lub fizjoterapeuty. Specjalista może przeprowadzić odpowiednie badania (np. odwrócony test Cozena), które pozwolą zdiagnozować problem i wprowadzić odpowiednie leczenie łokcia golfisty.
Badania i diagnostyka w poważniejszych przypadkach
Podczas wizyty u specjalisty przede wszystkim przeprowadzany jest wywiad z pacjentem oraz wykonywane jest badanie palpacyjne. Często zlecane są również badania krwi, ale dla potwierdzenia poważniejszych schorzeń, które wywołują ból kości łokciowej, konieczne jest przeprowadzenie takich badań jak:
- RTG łokcia – badanie radiologiczne stawu łokciowego, które pomaga wykryć m.in. zwapnienia czy zmiany zwyrodnieniowe w obrębie stawu;
- USG łokcia – USG stawu łokciowego pozwala ocenić struktury stawu i wykryć ewentualne zmiany czy patologie w jego obrębie;
- artroskopia łokcia – badanie endoskopowe stawu łokciowego, które pozwala obejrzeć wnętrze stawu. Dzięki temu można postawić precyzyjną diagnozę, a także wykonać procedury naprawcze.
Leczenie bólu łokcia – maść, usztywniacz, fizjoterapia i wizyta u chirurga
Sposób leczenia bólu łokcia zależy oczywiście od jego przyczyny. Można jednak wyróżnić najczęściej stosowane metody leczenia schorzeń w obrębie łokcia.
1. Leczenie farmakologiczne
Podstawą leczenia bólu łokcia są środki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, a w niektórych przypadkach również antybiotyki. Jeśli więc dokucza nam ból łokcia, jakie leki należy stosować? W leczeniu objawowym stosuje się preparaty w różnej formie, na przykład tabletki. Bardzo popularnym rozwiązaniem jest także dobry żel lub maść na ból łokcia do stosowania miejscowego, które przynoszą natychmiastową ulgę.
Ból czy miękka opuchlizna na łokciu to częste dolegliwości, z którymi pomogą nam się uporać skuteczne maści na łokieć tenisisty oraz pozostałe choroby tej części ciała.
2. Fizjoterapia i rehabilitacja
Fizjoterapia i rehabilitacja to również ważne elementy leczenia schorzeń objawiających się bólem łokcia. W ramach tej metody stosuje się różnego typu zabiegi na łokieć tenisisty czy inne urazy w tej części ciała. Mogą to być na przykład masaże, kinezyterapia, fizykoterapia oraz kinesiotaping.
3. Usztywnienie łokcia
Lekarz może również zadecydować o tym, że pacjent będzie musiał przez jakiś czas nosić ortezę lub stabilizator łokcia. Taki usztywniacz na łokieć zapewnia pełne unieruchomienie kończyny, przez co unikamy kolejnych przeciążeń w obrębie łokcia, do których dochodzi nawet mimowolnie. Cała ręka może zatem odpocząć i ma czas na regenerację.
4. Leczenie chirurgiczne
Operacyjne leczenia bólu łokcia to ostateczność. Decyzję o wykonaniu konkretnego zabiegu podejmuje lekarz, dopiero w sytuacji, gdy leczenie zachowawcze nawet po dłuższym czasie nie przynosi żadnych efektów. Leczenie chirurgiczne może być też jedynym rozwiązaniem w przypadku poważnych schorzeń i urazów, jak chociażby skomplikowane złamanie w obrębie łokcia.
Jak samodzielnie wyleczyć ból łokcia? Leczenie domowe i sposoby naturalne
Kiedy doskwiera nam ból łokcia, jego pieczenie, drętwienie czy też widoczna staje się opuchlizna, powinniśmy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Zanim to jednak nastąpi, przy dolegliwościach o niewielkich nasileniu możemy zastosować domowe sposoby na opuchnięty łokieć, które również złagodzą ból. Mowa o takich metodach jak:
- zimne okłady – do łokcia możemy przykładać lód owinięty w bawełnianą ściereczkę, ale także stosować okłady z liści kapusty, wody i octu czy babki lancetowatej, które mają właściwości niwelujące obrzęk;
- masaże – najlepiej jeśli masaż łokcia jest wykonywany przez specjalistę lub gdy taka osoba wcześniej nas poinstruuje jak to robić. Samodzielnie możemy natomiast w bardzo delikatny sposób masować obolały łokieć przy pomocy kostki lodu;
- wspomniane wyżej maści przeciwbólowe – wcieranie maści przeciwbólowych wymienionych w naszym rankingu może przynieść ulgę w bólu, zniwelować dolegliwości takie jak obrzęk oraz wpłynąć na poprawę kondycji stawu łokciowego;
- pływanie i kąpiele – ulgę może nam przynieść kąpiel w ciepłej wodzie, ale także delikatne ćwiczenia ruchowe na basenie, kiedy stawy są odciążone;
- ćwiczenia – wszelkiego typu ćwiczenia na łokieć tenisisty czy golfisty powinny być wykonywane z dużą ostrożnością. Mogą to być takie ćwiczenia jak:
- Naprzemienne zginanie i prostowanie nadgarstka:najpierw staramy się jak najbardziej zgiąć nadgarstek, a następnie go prostujemy. Jeśli w jakimś momencie zaczynamy czuć ból, należy przerwać ćwiczenie. Wykonujemy 3 serie po 5 powtórzeń na każdą rękę.
- Prostowanie rąk – kładziemy się na plecach, zginamy nogi w kolanach, a ręce rozkładamy na boki i zginamy je pod kątem 90 stopni. Następnie wyprostowujemy ręce unosząc je do góry i powoli wracamy do pozycji wyjściowej. Wykonujemy 5 powtórzeń.
Jeśli mimo podjętych przez nas prób leczenia bólu łokcia domowymi sposobami dolegliwości nie mijają lub wręcz się nasilają, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Powikłania schorzeń związanych ze strukturą łokcia, zarówno stawu, jak i kości czy mięśni, mogą powodować bardzo zaawansowane komplikacje w przyszłości.
Bibliografia
- Siminska, Joanna, et al.; “Schorzenia w obrębie stawu łokciowego. Łokieć teniststy-schorzenie i współczesne metody leczenia.”; Journal of Education, Health and Sport 5.4 (2015): 205-218.
- Łukowicz, Małgorzata, et al.; “Porównanie skuteczności fonoforezy i krioterapii w leczeniu zapalenia okołostawowego łokcia.”; Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna 16.2 (2010): 114-117.
- Zejda, Jan E., et al.; “Dolegliwości ze strony kończyn górnych, szyi i pleców u osób wykonujących pracę biurową z użyciem komputera.”; Medycyna Pracy 60.5 (2009): 359-367.
- McMahon, Patrick J., and K. Klukowski.; “Medycyna sportowa.”; Współczesne metody diagnostyki i leczenia pierwsza edycja. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa (2009).
- Timmerman, Laura A., and James R. Andrews.; “Arthroscopic treatment of posttraumatic elbow pain and stiffness.”; The American journal of sports medicine 22.2 (1994): 230-235.